Vijf mei

Vandaag is het Bevrijdingsdag en leven we al 70 jaar in vrijheid. Zeventig jaar zonder oorlog, iets wat voor ons eigenlijk heel gewoon is geworden. Ik kan het mij ook echt niet voorstellen hoe het is om een oorlog mee te maken en ik zou dat ook absoluut niet willen.
Nu heb ik een hele lieve opa die graag verhalen vertelt. Soms zo graag, dat hij niet meer kan stoppen en we een hele middag aan zijn zijde zitten om verschillende verhalen te horen. Hij heeft de oorlog wél meegemaakt, als klein jongetje uit een gezin van vijf kinderen. Ik kan zijn verhalen niet precies herinneren, want het zijn ook er ook zo veel. Maar toen hij vertelde over de bevrijding, dat vond ik zo bijzonder om te horen, dat ik het vandaag met jullie wil delen. Helaas kan ik het niet zo mooi vertellen zoals hij dat kan, maar ik zal mijn best doen.

Opa en zijn broertje waren naar de andere kant van Nederland gebracht, bij een oom en tante om te schuilen. Weg van zijn vertrouwde huisje, zijn ouders, zijn zus en zijn andere broers. Opa vond het in het begin erg leuk, want op de boerderij was veel ruimte om te spelen. Later zat hij echter ondergedoken in een schuilkelder, samen met zijn broertje, een Joods echtpaar en een stel andere mensen.
Op een dag hoorde opa, zoals vaker die dagen, heel veel kanonsschoten van boven de grond. Maar opeens, en dat was niet eerder voorgekomen, was het stil, muisstil. Mijn opa, nieuwsgierig als die is, deed het luik een stukje open om te spieken. Gelijk werd hij vanachter naar binnen getrokken en kreeg hij een draai om zijn oren. Hoe durfde hij om te gaan kijken, terwijl er een Joods echtpaar was? Het kon immers een valstrik zijn! Ze hebben een tijdje zwijgend in de kelder gezeten, totdat iemand van buitenaf het luik opendeed. Een lachende Engelse soldaat keek ze aan en vertelde dat ze kwamen om hen te bevrijden.

Wat mijn opa toen vertelde vond ik helemaal interessant en best wel heftig, dat hij dit als klein jongetje heeft gezien.
In een stoet liepen ze achter zo’n grote tank (die wij waarschijnlijk alleen van films of musea kennen) aan, iedereen was aan het juichen en helemaal blij. Hun levens waren gered, de oorlog was voorbij, opa kon weer naar zijn ouders toe! Tijdens het juichen schreeuwde een soldaat dat ze stil moesten zijn en gelijk was het akelig stil. Ze liepen door een maïsveld en een paar meter verderop stonden nog een groep Duitsers. “Snel! Op de grond liggen!” En opa’s oom trok hem op de grond, terwijl de schoten hem om de oren vlogen. Met zijn handen over zijn oren, spiekte opa en zag dat de gigantische tank ook kogels afschoot, heel de grond voelde hij trillen en hij zag de tank een paar meter de lucht in gaan. Van zo dichtbij heeft hij een tank in werking gezien en van zo dichtbij zag hij die groep Duitsers sterven. Het werd weer ongelooflijk stil, maar toen, toen waren ze echt bevrijd.

Een paar weken geleden ben ik met D. een weekendje naar Maastricht geweest. We hadden de fietsen mee en zijn toen ook naar Margraten geweest, een Amerikaans oorlogskerkhof waar 8301 soldaten begraven liggen en een ieder van hen een wit marmeren kruis of Davidsster op zijn graf heeft staan. Daarnaast hebben ze grote muren waarop de namen staan geschreven van de soldaten wiens lichamen niet geïdentificeerd konden worden of wiens lichamen niet gevonden zijn. En ook dat waren er een heleboel.
Ik vond het onwijs bijzonder om daar rond te lopen, te bedenken dat deze mensen hun levens hebben gegeven voor andere mensen die ze niet kenden, die niet eens van hun eigen land waren, die een totaal andere afkomst hadden. Deze soldaten die voor andere mensen hebben gevochten en niet eens de bevrijding hebben kunnen meemaken. Die niet hebben kunnen ervaren waarvoor ze zo hard hebben gevochten.

Kippenvel als je er rondloopt.

Er was ook een kruis waar speciale oorkondes opstonden, waarschijnlijk omdat die persoon iets heldhaftigs had gedaan, ik weet niet precies het verhaal erachter. Maar ik vind eigenlijk dat elk kruis een oorkonde mag krijgen, want het waren allemaal helden, stuk voor stuk, iedereen die daar lag of die ergens anders ligt: Dankjulliewel dat jullie ons land hebben bevrijd en wij nu kunnen leven in vrijheid.

Ter nagedachtenis van de moed en de offers die deze grond heiligen